Bir Metropol Olarak Adana Arkitera Platform’da Konu�uldu

Arkitera Platformlar�’n�n sekizincisi Adana’da gerçekle�tirildi. Kale Grubu sponsorlu�undaki Platform toplant�lar�nda mimarl�k dar anlam� ile de�il, geni� anlam�yla, planlama pratiklerinin de i�in içine girmesiyle ele al�n�yor ve her kentin kendine özgü kentle�mesi mimarl���n bu geni� anlam� ile tart���l�yor. Adana’n�n kentle�mesine has özellikler yine bu çerçevede 14 May�s Cumartesi günü Adana Büyük�ehir Belediyesi Tiyatro Salonu’nda Prof. Mete Tapan, Kaya Ar�ko�lu, Hakk� Y�rt�c� ve Emre Arolat’�n kat�l�m� ve �hsan Bilgin’in moderatörlü�ünde tart���ld�.

Toplant� �hsan Bilgin’in Adana’n�n �stanbul ve �zmir’le birlikte Türkiye’nin en canl� merkezlerinden biri oldu�unu ve sermayenin Adana’da toplanmas�, kol gücünün mobilitesi ve etnik göçlerle kentin art�k sadece “büyük bir kent” olmad���, çevresi ile karma��k ili�kilere girmi� bir metropole evrildi�ini anlatmas� ile ba�lad�. Bu süreç içerisinde Adana’n�n kendine özgü katmanlar�na eklenen yeni katmanlar aralanmak üzere �hsan Bilgin taraf�ndan konu�mac�lara söz verildi.

�lk konu�mac� Prof. Mete Tapan, profesyonel ve akademik hayat� içinde Adana ile kurdu�u yak�n ili�kiler sebebiyle kendi deneyimlerine dayanarak konuyu ele ald�. Adana’n�n gerçek bir metropol oldu�unu, çevresindeki kentlerle kurdu�u ili�kiden anlayabilece�imizi belirten Tapan, �stanbul’un çevresindeki kentler ile kurdu�u ili�kinin bir benzerinin Adana’da görüldü�ünü belirtti. Her kentin vizyonu ve misyonunun o kentin kabu�unu olu�turdu�unu vurgulayan Tapan, “Adana’da tar�mdan endüstriye geçilmesi ve kentin göç almas�” ile kentin kabuk de�i�tirdi�ini söyledi. Yo�un göçler esnas�nda güneydeki verimli topraklar yüzünden kentin kuzeye do�ru geni�lemesi, kuzeydeki büyük arazilerin kamula�t�r�lmas� ve kamula�t�r�lan bu arazilerde toplu konut yap�m süreçlerini de de�erlendiren Tapan, mimarl���n çevresinden kopar�lamayaca��n� mimarl���n en de�erli yan�n�n çevresi ile kurdu�u ili�ki oldu�unu söyledi ve “Adana’da mimarl�k kentle�menin arkas�nda kalm��t�r” diye de ekledi.

Adana’ya sadece sahip oldu�u mimarl�k bilgisi ile de�il Adanal� olmas� sebebi ile çift haf�zal� olarak yakla�abilece�ini belirten ikinci konu�mac� Hakk� Y�rt�c�, göç alan ve küreselle�en Adana’n�n �u anda sadece insan, beton ve yoldan olu�mu� bir y���nt� alan� oldu�unu, birbirinde kopuk bu y���nlar�n kentte kurulacak, organize bir hizmet sistemi ile anlamlanaca��n� ve Adana’n�n ancak o zaman tekrar bir kent olaca��n� belirtti.

Kaya Ar�ko�lu da Hakk� Y�rt�c� gibi Adana ile geçmi�e dayal� bir ili�kisi olan bir mimar olarak öncelikle “haf�zas�ndaki Adana” üzerine konu�maya ba�lad�. Ailesi ile birlikte 10 ya��nda Amerika’ya gittikten 30 sene sonra Adana’ya döndü�ünü belirten Ar�ko�lu arada geçen bu 30 senelik süreçte Adana’da çok önemli �eylerin de�i�ti�ini söyledi. Jansen’in �zgara plan�na ve az katl�, müstakil konutlardan sonra imar planlar�ndaki de�i�ikliklerle yo�unlu�u yüksek, ölçe�i tutars�z bir yerle�menin Andana’y� ku�att���na de�inen Ar�ko�lu, önemli olan�n imar plan�n�n yap�lmas� de�il o plandan ortaya ç�kacak sonucun önemli oldu�unu belirtti. Kaya Ar�ko�lu, imar planlar�n�n bir araç olarak kullan�lmas� gerekti�ini ancak Adana için tasar�m f�rsat�n�n kaçm�� oldu�unu belirtti.

Emre Arolat, Adana’y� gözlemledi�i zaman planlanm�� bir kentle kar��lat���n� daha önceki konu�malar�nda belirtti�i gibi hangi kent olursa olsun anahtar kelimenin “itina” oldu�unu, mimarl��a itina ile yakla��ld���nda dolays�z olarak kente de itina ile yakla��laca��n� da vurgulad�.

Adana’n�n kendine has sorunlar� çerçevesinde fazla konut sto�u, Türkiye’deki ço�u belediyede oldu�u gibi imar uygulamalar�n�n çok zay�f ve alternatifsiz olmas�, Adana’n�n maruz kald��� niteliksiz göç ve d��ar�ya verdi�i nitelikli göç izleyicilerin yo�un ilgisi ve sorular� ile tart���ld�.

Mete Tapan “talep”in önemi üzerinde durarak mimarl��a bir talep olmas� ve i�verenlerin bu talebi yükseltmesi gerekti�inden bahsederken, Hakk� Y�rt�c� mimarl��a talep yokmu� hissine kap�larak söylemlerde kullan�c�n�n unutuldu�undan, “k�sa vadede kar elde etme” kayg�s� ile kentlerin tüketildi�inden bahsetti.

Kent/metropol fark� ve Adana’ya bir metropol olarak yakla��lmas� gereklili�inin konu�man�n omurgas�n� olu�turdu�u toplant�da kentsel tasar�m�n ne oldu�u, ne olmas� gerekti�i ve kentsel tasar�mlar�n hiçbir zaman dörtdörtlük kentler yaratmad��� konusu tart���larak bitirildi.

Bir sonraki Platform’da masaya yat�r�lacak ve üstündeki katmanlar� kald�r�lacak kent �stanbul.

Gülin �enol - Arkitera Mimarl�k Merkezi
17 May�s 2005 Sal�