�zmir, Mimarl�k ve Kentle�menin Sorguland��� Yedinci Kent Oldu

“Mimarl�k” ve “kentle�me” Türkiye’de alt� kentten sonra 29 Nisan 2005 Cuma günü �zmir’de sorguland�. Arkitera Mimarl�k Merkezi’nin Kale Grubu sponsorlu�unda düzenledi�i Arkitera Platform toplant�s�na �zmir’de de akademisyenler, mimarlar ve mimarl�k ö�rencileri taraf�ndan büyük ilgi vard�. Ahmet Piri�tina’n�n ard�nda b�rakt��� kentsel projelerin kente katk�s� Platform öncesi yap�lan �zmir gezisi ile tekrar hat�rland�. �zmir’de gerçekle�en toplant� da di�erlerinde oldu�u gibi �hsan Bilgin yürütücülük yaparken, konu�mac� olarak Nevzat Say�n, Hasan Topal, Tamer Ba�bu� ve Emel Göksu kat�ld�.

Her kentte mimarl���n farkl� �ekilde d��land���n�, birbirlerinden farkl� spesifik tarihsel e�iklerin oldu�unu belirterek toplant�y� açan Bilgin, olu�turulan bu dü�ünce ortam�n�n gizli amac� ve umudunun gelecekte mimarl���n kentle�me sürecinde daha fazla yer almas� oldu�unu vurgulad�.

Bir akademisyen olan Emel Göksu, �zmir üzerine özelle�tirdi�i baz� tespitlerini toplant�n�n ba��nda tüm kat�l�mc�larla payla�arak bu tespitler üzerine geli�tirdi�i alternatif önerileri de sundu ve di�er Platform toplant�lar�ndan farkl� bir aç�l�m getirdi. �zmir’in ülkesel ölçekteki konumundan, demokrasi ve muhalefet gelene�inin �zmir’deki etkisinden kentsel sahip ç�k��lara da de�inen Göksu, bu muhalefetin temsil özelli�ini yitirdi�ine dikkat çekti. Planc�lar ve tasar�mc�lar�n, toplumsal alg�n�n yeniden tariflenmesi için muhalefeti zorlamak zorunda oldu�unu, muhalefetin de hep ayn� üretimi gerçekle�tiren planc� ve tasar�mc�lardan her defas�nda yeni �eyler istemesi gerekti�ini söyledi.

Mimarlar Odas� �zmir �ubesi Ba�kan� ve ayn� zamanda tasar�mc� bir mimar olan Tamer Ba�bu�, mimarl�kta birebir oldu�u 30 y�l�n bir de�erlendirmesini yapt�. Mimarlar�n kendini ihmal etti�ini ve çeli�ir hale geldi�ini en büyük kayg�s� olarak nitelendirdi. Ba�bu�, �zmir’in di�er kentlerden ayr�lmas�ndaki en büyük rolünün yerel yönetimle kurdu�u ili�kiler oldu�unu ve bunun da kente yans�d���n� aç�klad�.

�hsan Bilgin, bu konuda kente damgas�n� vuran Ahmet Piri�tina’n�n di�er belediye ba�kanlar�ndan fark�n�, kente kazand�rd��� önemli projelerle aç�klad�. Bilgin, özellikle Efes Oteli’nin bahçesi, “mimari” olarak Konak Meydan�’n�n tasarlanmas�, �zmir Enternasyonel Fuar�’n�n bulundu�u alan�n park olarak kullan�lmas� gibi birçok proje ile �zmir’in Türkiye’nin kentle�me sürecindeki hoyratla�man�n k�y�s�ndan geçti�ini belirtti.

Bilgi ve ileti�im yüzy�l� olarak tan�mlad��� bu zaman diliminde bütün s�n�rlamalar�n kalkt���ndan bahseden Hasan Topal, yorumlar�n� kentsel ili�kilerin dünyada yaratt��� geli�melerin kabulüyle dile getirdi. Kentlerin, ülkelerden daha çok ön plana ç�km�� olmas� ve mimarl���n ülkenin genelinden kentlerin geneline inmi� olmas�na de�inen Topal, kentlerde yar��ma süreçlerinin ço�alt�lmas� gereklili�inden bahsetti. Topal, mimarl��� kentin merkezinde ve ihtiyaç olan bir konumda gördü�ünü de sözlerine ekledi.

2. Uluslararas� �stanbul Festivali’nin küratörlü�ünü �hsan Bilgin ile birlikte yürüten Nevzat Say�n, konuya daralt�lm�� bir pencereden bakarak Türkiye ekonomisinin %70’inin in�aat, bunun % 80’inin konut ve bunun da % 80’inin s�radan konut oldu�unu belirtti. Burada vurgulamak istedi�i nokta ise bunun içinde hiç mimarl�k olmay���yd�. Can Çinici ile birlikte �zmir Liman� üzerine çal��t�klar� bir dönemde �zmir’in sahip oldu�u birçok �eyi d��ar�ya verdi�ini gördüklerini belirten Say�n, bir yer kendisinin neresi oldu�unu ya da neresi olmak istedi�ini belirleyemiyorsa o kentte hiçbir iyili�in birikmeyece�inden bahsetti. Yurtd���ndan verdi�i liman kentleri ile de bir kar��la�t�rma yapan Say�n, nereye do�ru gitmek istedi�inin alt�n� çizerse, �zmir’de de iyi �eyler olaca��n� sözlerine ekledi.

Toplant� s�ras�nda Güngör Kaftanc�, �ükrü Kocagöz, Necdet Teymur, Deniz Güner, Gürhan Tümer ve Salih Zeki Pekin gibi birçok mimar da söz alarak konu üzerine dü�üncelerini payla�t�. “Mimarl�k Kentle�menin Neresinde” sorusunu kelimeler üzerinde de�i�iklikler yaparak yorumlayan bu mimarlar da önemli önerilerde bulunarak mimarl�k ve kentle�menin ili�kisinin önemini sorgulam�� oldu.

Toplant�y� özetlercesine kapatan Emel Göksu yine aç�l�� dü�ünceleri gibi farkl� vurgularla “raz� olu�lulu�a raz� gelinmemesi” gerekti�ini yineledi. Do�rudan kente ili�kin referansla gitmektense muhalefet olma gelene�ine sahip bu co�rafyada �zmir’in yeniden sorgulanmas� gerekti�ini savundu ve muhalif tav�rlar� kaybetmemenin gereklili�ini vurgulad�.

Rabia Alga - Arkitera Mimarl�k Merkezi
02 May�s 2005 Pazartesi